Kandaki Barut (Methemoglobinemi)
Kandaki barut olarak da bilinen methemoglobinemi, kanda normalde oksijen taşıyan hemoglobinin, oksijeni etkili bir şekilde taşıyamayan methemoglobine dönüşmesi sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Methemoglobin, demirin (Fe) +2 değerlikli (ferröz) yerine +3 değerlikli (ferrik) formda bulunmasıyla oluşur. Bu durum, hemoglobinin oksijen bağlama yeteneğini azaltır ve dokulara yeterli oksijen taşınamamasına neden olur.
Nedenleri:
- Doğuştan (Genetik):
- Edinilmiş (Sonradan Gelişen):
- İlaçlar: Bazı antibiyotikler (örneğin, sülfonamidler), anestezikler (örneğin, benzokain, prilokain) ve diğer ilaçlar.
- Kimyasal Maddeler: Nitratlar (örneğin, kuyu suyu kontaminasyonu), nitritler ve bazı boyalar.
- Bebeklerde: Bebeklerin sindirim sistemindeki bakterilerin nitratları nitrite dönüştürmesi ve bu durumun daha hassas olmaları nedeniyle methemoglobinemiye yol açabilmesi.
Belirtileri:
- Siyanoz (Cilt ve mukozaların morarması)
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Hızlı kalp atışı
- Bilinç bulanıklığı (şiddetli vakalarda)
Tanı:
- Kan%20Gazı%20Analizi: Kanda methemoglobin düzeyinin ölçülmesi.
- Ko-oksimetri: Hemoglobin türlerini (oksihemoglobin, deoksihemoglobin, karboksihemoglobin, methemoglobin) ayırt edebilen özel bir kan gazı analizi yöntemi.
Tedavi:
- Hafif Vakalar: Nedeni ortadan kaldırmak (örneğin, ilaç kullanımını durdurmak) genellikle yeterlidir.
- Şiddetli Vakalar: